Dlaczego coraz więcej badaczy wybiera freelancing?

Pierwszą i najczęściej wymienianą korzyścią jest elastyczność. Freelancer może wybierać projekty, które go/ją pasjonują, od badań consumer insights po badania społeczne czy UX research. Nie ma narzuconego dress code'u, nie musi pracować w biurze od 9:00 do 17:00, a do wywiadów może dołączyć nawet z „domowego” biura w dresie (przynajmniej od pasa w dół ;o).

Finansowo też może być lepiej. Freelancerzy często zarabiają więcej niż w agencjach, ponieważ nie mają kosztów związanych z utrzymaniem biura, zespołu czy struktury korporacyjnej, a ich stawki mogą odzwierciedlać rzeczywistą wartość dostarczanej analizy. Dane z raportu "Freelancing w Polsce 2024" pokazują, że 26,4% freelancerów osiąga dochody przekraczające kilka tysięcy zł miesięcznie, a odsetek ten wzrósł o 10,4 punktu procentowego w stosunku do 2023 roku.

Kolejna korzyść to możliwość współpracy z różnymi klientami. Freelancer może jednego dnia prowadzić wywiady dla banku o potrzebach finansowych seniorów, a następnego moderować grupy fokusowe na przykład dla producenta kosmetyków. Ta różnorodność utrzymuje umysł w ciągłej gotowości i pozwala rozwijać szerokie kompetencje.

Work-life balance czy ciągła walka o przetrwanie?

Freelancing ma też swoją ciemną stronę. Pierwszy problem to nieregularność przychodów. Jeden miesiąc może przynieść świetne wyniki finansowe, ale już w kolejnym... może już nie być dochodów. Szczególnie widać to w branży badawczej, gdzie budżety na research są często pierwszymi „ofiarami” cięć kosztów w firmach.

Administracja to drugi ból głowy. Freelancer to nie tylko badacz, ale też księgowy, sprzedawca, marketer i obsługa klienta w jednej osobie. Trzeba wystawiać faktury, pilnować terminów płatności, prowadzić rekrutację uczestników, negocjować stawki i jeszcze znajdować czas na aktualne badania.

Samotność to kolejne wyzwanie. Brak codziennych rozmów przy kawie z kolegami z zespołu, brak wsparcia przy trudnych projektach, brak możliwości szybkiej konsultacji. Freelancer często pracuje w izolacji, co może prowadzić (bardzo szybko) do wypalenia zawodowego.

Transkrypcje i analiza wywiadów – ile to naprawdę kosztuje?

Każdy freelancer zna problem związany z transkrypcją. Według eksperckich źródeł branżowych, jedna godzina nagrania audio lub wideo może zająć 4-9 godzin transkrypcji, w zależności od tematu, liczby uczestników i jakości dźwięku. Proste nagranie (wyraźnie nagrane, nietechniczne treści) wymaga około 4 godzin pracy, podczas gdy złożone nagrywanie (hałas w tle, wchodzenie sobie w słowa, treść techniczna) może wymagać 5-9 godzin. Przy aktualnych stawkach za godzinę nagrania oznacza to, że za transkrypcję 10 wywiadów trzeba zapłacić nawet kilka tysięcy złotych. To spory koszt, który obciąża budżet projektu.

Analiza to kolejny czasochłonny proces. Doświadczeni badacze twierdzą, że analiza tematyczna pełnego projektu (np. 20 wywiadów) to 2-3 tygodnie intensywnej pracy. Trudno wtedy myśleć i znaleźć przestrzeń na kolejne zlecenia czy rozwoju własnego biznesu.

Współpraca freelancera z klientami – najczęstsze wyzwania

Freelancer musi sobie radzić z różnymi typami klientów. Jedni dają pełną swobodę metodologiczną, inni chcą kontrolować każdy krok. Najgorsi jednak są ci, którzy zmieniają brief w trakcie projektu lub oczekują "szybkiego research'u" na wczoraj.

Płatności to zupełnie osobny temat. Faktury z terminami płatności 60+ dni to norma w współpracy z dużymi korporacjami, szczególnie gdy "outsourcują zlecenia freelancerom i niejednokrotnie dają wymóg wystawienia faktury z terminem płatności 30 czy nawet 60 dni". Dlatego freelancer musi więc mieć zawsze poduszkę finansową, żeby przetrwać okresy, gdy pieniądze jeszcze nie dotarły, a rachunki trzeba przecież płacić.

Czy warto być badaczem freelancerem?

Freelancing na rynku research nie jest dla każdego. Wymaga dyscypliny, umiejętności biznesowych i sporej odporności na stres. Dane z raportu "Freelancing w Polsce 2024" pokazują, że niemal połowę niezależnych specjalistów stanowią ludzie w wieku 26-35 lat, z wyższym wykształceniem (51,8% freelancerów), którzy mają już doświadczenie zawodowe w agencjach lub wewnętrznych działach w korporacjach. Najlepiej jednak sprawdza się u osób, które mają już doświadczenie w agencjach, znają branżę i dysponują rozbudowanymi kontaktami.

Ale kluczem do sukcesu na tym rynku jest specjalizacja. Freelancerzy, którzy koncentrują się na konkretnej niszy (np. badania finansowe, healthcare, UX research), mogą pobierać wyższe stawki i mają bardziej stabilne portfolio klientów.

Czy AI może uratować freelance badacza?

Dzisiaj freelancerzy coraz częściej sięgają po narzędzia AI do automatyzacji procesów. proNote Research to przykład rozwiązania stworzonego specjalnie z myślą o niezależnych badaczach, którzy potrzebują szybko przekształcać nagrania z wywiadów w strukturalne raporty. Platforma pozwala zaoszczędzić tygodnie pracy przy analizie, co oznacza więcej czasu na pozyskiwanie nowych klientów i rozwój biznesu – kluczowe elementy sukcesu każdego freelancera.